Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, các công trình địa kỹ thuật môi trường như bãi chôn lấp rác, hồ chứa nước thải và các đập đất tràn xả đang đối mặt với nguy cơ rò rỉ, tràn xả ngày càng cao. Việc kiểm soát và ngăn chặn nước ô nhiễm tràn ra môi trường không chỉ là vấn đề cấp bách mà còn là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững. Bạt HDPE (High-Density Polyethylene) nổi lên như một giải pháp chống thấm hàng đầu, đặc biệt hiệu quả trong việc bảo vệ các công trình trọng yếu này, trong đó có cả các đập đất tràn xả và hồ chứa nước rỉ rác.
Vấn đề tại Bãi rác Hòa Phú, TP. Buôn Ma Thuột là một minh chứng rõ nét cho thách thức này, khi mưa lớn kéo dài đe dọa gây tràn nước rỉ rác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Đây không chỉ là một sự cố đơn lẻ mà còn là hồi chuông cảnh báo về sự cần thiết của các giải pháp địa kỹ thuật môi trường tiên tiến, trong đó bạt HDPE đóng vai trò trung tâm trong việc ngăn chặn thấm và kiểm soát dòng chảy ô nhiễm. Để hiểu rõ hơn về khả năng ngăn chặn thấm chất ô nhiễm, bạn có thể tham khảo thêm về Bạt HDPE ngăn thấm chất ô nhiễm.
Tình Hình Cấp Bách Tại Bãi Rác Hòa Phú: Nước Rỉ Rác Tràn Xả Và Nguy Cơ Ô Nhiễm
Thực trạng tại Bãi rác Hòa Phú cho thấy rõ sự cần thiết của một giải pháp ngăn chặn tràn xả hiệu quả. Với khối lượng chất thải rắn sinh hoạt tiếp nhận khổng lồ (360.395 tấn từ 20/01/2020 đến 20/6/2023, trung bình 288,8 tấn/ngày), quá trình chôn lấp đã sản sinh lượng lớn nước rỉ rác. Mặc dù hệ thống thu gom và bơm luân hồi về 03 hồ chứa đã được triển khai, nhưng vào mùa mưa, lượng nước mưa đổ trực tiếp vào ô chôn lấp kết hợp với nước rỉ rác phát sinh đã khiến hệ thống hiện tại quá tải. Các hồ chứa nước rỉ rác, dù chưa đạt đến mép, nhưng không thể tiếp nhận thêm hoặc bơm luân hồi kịp thời do cao độ thành hồ và miệng hố thăm không phù hợp, dẫn đến nguy cơ tràn nước rỉ rác ra môi trường xung quanh.
Dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác cho khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt Hòa Phú đang được đầu tư xây dựng.
Tình trạng này không chỉ gây ô nhiễm cục bộ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khỏe của người dân và người lao động. Trong khi dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác đang trong quá trình xây dựng và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2024, thì giải pháp tạm thời để ngăn chặn tràn xả trong mùa mưa là vô cùng cấp thiết. Việc kiểm soát nước rỉ rác tương tự như việc quản lý dòng chảy tại các đập đất tràn xả, nơi mà một hệ thống lót chống thấm và thoát nước hiệu quả là tối quan trọng để duy trì an toàn và bảo vệ môi trường.
Vai Trò Ưu Việt Của Bạt HDPE Trong Kiểm Soát Tràn Xả Và Chống Thấm
Bạt HDPE (màng chống thấm HDPE) là vật liệu địa kỹ thuật được sử dụng rộng rãi nhờ khả năng ngăn thấm vượt trội, độ bền cao và khả năng chống chịu hóa chất, tia UV. Trong các công trình môi trường, đặc biệt là tại bãi chôn lấp và các hồ chứa, bạt HDPE đóng vai trò cốt yếu trong việc:
- Ngăn chặn rò rỉ: Tạo thành một lớp chắn không thấm nước, ngăn không cho nước rỉ rác hoặc chất lỏng ô nhiễm thẩm thấu vào đất, bảo vệ mạch nước ngầm và các khu vực lân cận.
- Kiểm soát dòng chảy: Tại các hồ chứa nước rỉ rác hay các khu vực có nguy cơ tràn, bạt HDPE giúp định hình và kiểm soát dòng chảy, đảm bảo nước được thu gom và xử lý đúng cách, tránh tình trạng tràn xả bất ngờ.
- Bảo vệ kết cấu: Đối với đập đất, bạt HDPE có thể được sử dụng để lót bề mặt, ngăn chặn xói mòn do nước mưa hoặc nước tràn xả, kéo dài tuổi thọ của công trình. Đặc tính của nó giúp Bạt HDPE bảo vệ đập ngăn nước hiệu quả khỏi các tác động tiêu cực của môi trường.
Tại Bãi rác Hòa Phú, việc phủ bạt HDPE trên ô chôn lấp được đề xuất nhằm hạn chế nước mưa ngấm vào rác, từ đó giảm lượng nước rỉ rác phát sinh. Đồng thời, việc đào thêm hồ chứa mới và lót bạt HDPE sẽ tăng cường khả năng lưu trữ nước rỉ rác tạm thời trong mùa mưa, giảm áp lực cho hệ thống hiện có và ngăn ngừa nguy cơ tràn xả. Các ứng dụng tương tự cũng được tìm thấy trong việc Màng HDPE ngăn thấm công trình đá, cho thấy tính linh hoạt và hiệu quả của vật liệu này.
Phân Tích Các Phương Án Đề Xuất Và Ưu Tiên Giải Pháp Bạt HDPE
Trong cuộc họp đánh giá tình hình tại Bãi rác Hòa Phú, nhiều ý kiến đã được đưa ra nhằm tìm kiếm giải pháp cấp bách. Các đề xuất chính bao gồm:
- Phủ bạt HDPE trên ô chôn lấp: Phương án này được Phòng Tài nguyên và Môi trường đánh giá cao vì khả năng hạn chế nước mưa trực tiếp ngấm vào rác, giảm lượng nước rỉ rác phát sinh. Mặc dù cần đánh giá cụ thể về hiệu quả và tác động đến công tác vận hành, nhưng đây là một giải pháp tiềm năng để giảm tải cho hệ thống xử lý trong ngắn hạn.
- Đào thêm hồ chứa lót bạt HDPE: Phương án này nhằm mục đích tăng cường dung tích lưu trữ tạm thời cho nước rỉ rác. Việc sử dụng bạt HDPE để lót đáy và thành hồ sẽ đảm bảo tính chống thấm tuyệt đối, ngăn chặn nước rỉ rác thẩm thấu vào lòng đất. Hồ chứa này không chỉ giải quyết vấn đề cấp bách mà còn có thể được tích hợp vào hệ thống của nhà máy xử lý nước rỉ rác trong tương lai.
- Thuê xe hút/nối ống đưa nước về Nhà máy xử lý nước thải KCN Hòa Phú: Giải pháp này yêu cầu phân tích tính chất nước rỉ rác và chi phí xử lý, đồng thời phụ thuộc vào khả năng tiếp nhận của nhà máy.
Các cơ quan liên quan, đặc biệt là Phòng Tài nguyên và Môi trường, đã kiến nghị xem xét và ưu tiên hai phương án sử dụng bạt HDPE do tính cấp bách và khả năng tích hợp lâu dài. Việc triển khai các giải pháp này không chỉ giúp đối phó với tình hình hiện tại mà còn là bước chuẩn bị quan trọng cho việc vận hành hiệu quả nhà máy xử lý nước rỉ rác sau này. Bạt HDPE cho thấy vai trò không thể thiếu trong các Màng HDPE cho công trình nâng cấp và cải thiện hạ tầng môi trường.
Thi Công Và Máy Hàn Nhựa HDPE Trong Địa Kỹ Thuật Môi Trường
Để đảm bảo hiệu quả tối đa của bạt HDPE trong bất kỳ công trình địa kỹ thuật môi trường nào, quy trình thi công đạt chuẩn kỹ thuật là yếu tố then chốt. Đặc biệt, kỹ thuật hàn bạt HDPE đóng vai trò quyết định đến độ bền vững và khả năng chống thấm của toàn bộ hệ thống. Với vai trò là chuyên gia máy hàn nhựa, tôi nhận thấy tầm quan trọng của việc sử dụng máy hàn bạt HDPE chuyên dụng để tạo ra các mối hàn kín khít, đồng nhất và có độ bền cơ học cao.
Việc hàn bạt HDPE không chỉ đòi hỏi kỹ năng của người thợ mà còn phụ thuộc vào chất lượng của thiết bị. Máy hàn nhiệt đối lưu (hot wedge welder) hoặc máy hàn đùn (extrusion welder) là những công cụ không thể thiếu để đảm bảo mối nối đạt tiêu chuẩn, chịu được áp lực thủy tĩnh, hóa chất và các yếu tố môi trường khắc nghiệt. Sự chính xác trong từng mối hàn là điều kiện tiên quyết để ngăn chặn mọi khe hở tiềm tàng, nơi nước rỉ rác có thể rò rỉ và gây ô nhiễm. Ngay cả trong các dự án tạm thời, việc đảm bảo chất lượng thi công với Màng HDPE cho công trình tạm thời cũng không kém phần quan trọng.
Tầm Nhìn Dài Hạn Và Phát Triển Bền Vững Với Màng HDPE
Dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác cho khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt Hòa Phú đang được đầu tư với tổng mức đầu tư 30 tỷ đồng và công suất thiết kế 450 m3/ngày, dự kiến hoàn thành vào tháng 12 năm 2024. Đây là giải pháp bền vững cho vấn đề nước rỉ rác tại bãi chôn lấp. Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi nhà máy hoàn thành, các giải pháp tạm thời sử dụng bạt HDPE có vai trò cực kỳ quan trọng.
Đề xuất bổ sung thêm hồ để tạm chứa nước rỉ rác (đào đất và phủ bạt HDPE hồ chứa) cần được đánh giá hiệu quả và tính khả thi.
Bạt HDPE không chỉ là vật liệu cho các giải pháp ứng phó khẩn cấp mà còn là nền tảng cho nhiều công trình địa kỹ thuật môi trường lâu dài. Khả năng tích hợp của các hồ chứa lót bạt tạm thời vào hệ thống của nhà máy sau này là một lợi thế lớn, giúp tối ưu hóa nguồn lực và giảm thiểu chi phí. Việc áp dụng bạt HDPE trong việc kiểm soát nước rỉ rác, cũng như trong thiết kế và bảo vệ các đập đất tràn xả, thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với việc bảo vệ môi trường và xây dựng hạ tầng bền vững cho tương lai.
Kết Luận
Vấn đề tràn nước rỉ rác tại Bãi rác Hòa Phú là một lời nhắc nhở rõ ràng về những thách thức môi trường mà chúng ta đang đối mặt. Trong bối cảnh đó, bạt HDPE, với khả năng chống thấm vượt trội và độ bền cao, đã khẳng định vị thế là một giải pháp địa kỹ thuật môi trường không thể thiếu. Từ việc phủ trên ô chôn lấp để giảm lượng nước mưa, đến việc lót các hồ chứa tạm thời để ngăn ngừa tràn xả, bạt HDPE đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Đối với các công trình như đập đất tràn xả hay các hồ chứa quy mô lớn, việc sử dụng bạt HDPE không chỉ giúp ngăn chặn rò rỉ mà còn kéo dài tuổi thọ công trình, đảm bảo an toàn vận hành. Cùng với kỹ thuật hàn bạt HDPE chuyên nghiệp và máy hàn nhựa hiện đại, chúng ta có thể xây dựng các hệ thống chống thấm hiệu quả, góp phần kiến tạo một môi trường sống xanh – sạch – đẹp hơn.