Thế giới đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chất thải nghiêm trọng, với khoảng 52,3 tỷ tấn chất thải được tạo ra mỗi năm, trong đó ít nhất 32,5% không được xử lý an toàn. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, tổng lượng chất thải toàn cầu dự kiến sẽ tăng thêm 70-75% vào năm 2050. Tại Việt Nam, tình hình cũng không mấy khả quan khi lượng chất thải phát sinh tăng gấp đôi chỉ trong vòng chưa đầy 15 năm, với hoạt động quản lý còn nhiều hạn chế và kém hiệu quả. Trước thực trạng này, việc tìm kiếm các giải pháp xử lý chất thải bền vững, hiệu quả trở thành một nhiệm vụ cấp thiết.
Đề xuất các giải pháp hiệu quả cho chất thải nói chung, trong đó có cả chất thải y tế nguy hại là một trong những vấn đề được quan tâm. Trong bối cảnh đó, phương pháp đồng Xử Lý Chất Thải trong lò nung xi măng đang nổi lên như một giải pháp tối ưu, mang lại nhiều lợi ích về môi trường và kinh tế.
Đồng Xử Lý Chất Thải: Định Nghĩa và Ưu Điểm Vượt Trội
Đồng xử lý chất thải là quá trình tích hợp chất thải vào một quy trình sản xuất sẵn có để tái chế, xử lý, hoặc thu hồi năng lượng. Trong quy trình này, chất thải được sử dụng như nguyên liệu hoặc nhiên liệu thay thế, hoặc đơn thuần là được xử lý. Đặc biệt, việc đồng xử lý trong ngành công nghiệp xi măng được đánh giá cao nhờ những ưu điểm vượt trội:
- Tận dụng công nghệ hiện có: Lò nung xi măng hoạt động ở nhiệt độ cực cao (lên đến 2000 độ C), cho phép đốt cháy và phân hủy hầu hết các loại chất thải, kể cả chất thải công nghiệp có thành phần phức tạp.
- Công suất xử lý lớn: Các nhà máy xi măng có công suất rất cao, có thể xử lý từ 300-400 tấn chất thải các loại mỗi ngày, góp phần giải quyết khối lượng rác thải khổng lồ đang phát sinh.
- Không phát sinh chất thải thứ cấp: Tro xỉ (chất không cháy được) từ quá trình đồng xử lý sẽ được tận dụng làm nguyên liệu sản xuất xi măng, loại bỏ hoàn toàn vấn đề chất thải thứ cấp, khác biệt với phương pháp thiêu đốt thông thường.
- Giảm yêu cầu phân loại: Phương pháp này không đòi hỏi việc phân loại thành phần rác quá khắt khe, giúp đơn giản hóa quy trình tiền xử lý.
- Chi phí hợp lý: So với các phương pháp xử lý truyền thống như chôn lấp hay thiêu đốt, đồng xử lý mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn về lâu dài.
Chất thải được đồng xử lý trong lò nung xi măng
Chất thải được đồng xử lý trong lò nung xi măng, minh họa quy trình tái sử dụng năng lượng và vật liệu bền vững
Trên tháp quản lý chất thải, đồng xử lý được xếp hạng cao hơn so với chôn lấp, thiêu đốt hay hóa lý, chỉ đứng sau các biện pháp ngăn chặn, tái sử dụng và tái chế. Điều này khẳng định vị thế của đồng xử lý là một giải pháp quản lý chất thải bền vững và thân thiện với môi trường.
Tiềm Năng Ứng Dụng Đồng Xử Lý Chất Thải Tại Việt Nam và Vai Trò của Địa Kỹ Thuật Môi Trường
Việt Nam hiện có 84 dây chuyền sản xuất xi măng với tổng công suất lên tới 101 triệu tấn xi măng mỗi năm. Đây là một tiềm năng lớn để phát triển công nghệ đồng xử lý chất thải. Việc đầu tư dây chuyền đồng xử lý là xu thế tất yếu và bức thiết, không chỉ góp phần xử lý hiệu quả chất thải đô thị và chất thải công nghiệp mà còn giúp giảm phát thải CO2, tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, và cải thiện môi trường sống.
Một số doanh nghiệp xi măng tại Việt Nam đã thử nghiệm và bước đầu thành công trong việc sản xuất xi măng có nguyên liệu đầu vào là chất thải của ngành nông nghiệp (vỏ hạt điều, vỏ dừa, vỏ trấu), chất thải của ngành công nghiệp dệt may, da giày (da giày vụn, vải vụn), hay sử dụng bùn thải của các nước thải nhà máy thay thế nguyên liệu đầu vào sản xuất clinker, như Xi măng Vicem Hoàng Thạch, Xi măng Vicem Bút Sơn, Xi măng Vicem Hà Tiên. Trong bối cảnh này, các giải pháp địa kỹ thuật môi trường, bao gồm việc sử dụng màng chống thấm HDPE và bạt nhựa HDPE trong xây dựng bãi chôn lấp hoặc hồ chứa chất thải, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa ô nhiễm, tạo tiền đề cho các quy trình xử lý hiệu quả hơn như đồng xử lý, đặc biệt đối với các loại chất thải y tế cần được quản lý nghiêm ngặt.
Thách Thức và Kiến Nghị Để Phát Triển Đồng Xử Lý Chất Thải
Mặc dù có nhiều tiềm năng, việc đầu tư và phát triển đồng xử lý chất thải tại Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Nút thắt chính nằm ở việc thiếu một cơ chế chính sách rõ ràng, minh bạch trong quản lý và xử lý chất thải. Các nhà máy xi măng mong muốn áp dụng, nhưng Chính phủ và chính quyền địa phương lại còn lúng túng trong việc quản lý chất thải đô thị và công nghiệp. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng băn khoăn về bài toán hiệu quả đầu tư.
Theo ông Nguyễn Quang Cung – Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam, việc lựa chọn đầu tư dây chuyền đồng xử lý không quá khó khăn với sự hỗ trợ kỹ thuật từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới và chính sách thuế, phí ưu đãi của Nhà nước. Tuy nhiên, để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, cần có sự quyết tâm chỉ đạo của Chính phủ và cam kết của chính quyền các địa phương về quy hoạch các dây chuyền đồng xử lý. Đồng thời, cần đảm bảo số lượng chất thải ổn định phục vụ sản xuất, cho phép vận chuyển chất thải như một loại hàng hóa giữa các địa phương, và quy định chi phí xử lý/giá thu mua, vận chuyển chất thải phải đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp. Việc áp dụng công nghệ đồng xử lý đòi hỏi sự đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng và quy trình kiểm soát chặt chẽ, tương tự như việc sử dụng máy hàn nhựa chuyên dụng để đảm bảo độ bền vững của các hệ thống bạt lót chống thấm trong các dự án môi trường nhằm quản lý hiệu quả các loại chất thải y tế nguy hại. Hơn nữa, cần tìm hiểu rõ hơn chất thải y tế nguy hại bao gồm những gì để có chính sách phù hợp.
Kết Luận
Đồng xử lý chất thải trong lò nung xi măng là một giải pháp thiết thực và bền vững để đối phó với thách thức chất thải đang ngày càng gia tăng. Phương pháp này không chỉ giải quyết vấn đề rác thải mà còn góp phần vào phát triển kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu tác động môi trường. Để phát huy tối đa tiềm năng của giải pháp này, cần có sự phối hợp đồng bộ và quyết tâm cao từ Nhà nước, chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu thêm về các giải pháp quản lý môi trường và công nghệ địa kỹ thuật để xây dựng một tương lai xanh và sạch hơn.
Tài liệu tham khảo
Nguồn: Theo Môi trường và Đô thị, “Đồng xử lý chất thải trong sản xuất xi măng là giải pháp bền vững” Đăng ngày 10/08/2020, xem tại link https://www.moitruongvadothi.vn/dong-xu-ly-chat-thai-trong-san-xuat-xi-mang-la-giai-phap-ben-vung-a75653.html, truy cập ngày 03/06/2024.