Là một quốc gia với nhiều tiềm năng và lợi thế tự nhiên trong đầu tư, khai thác các loại hình năng lượng tái tạo, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để hiện thực hóa cam kết đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050. Việc thúc đẩy Phát Triển Năng Lượng Sạch không chỉ là xu thế toàn cầu mà còn là định hướng chiến lược để đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển kinh tế bền vững cho đất nước.
Năng lượng tái tạo đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc định hình một tương lai bền vững cho nhiều quốc gia trên thế giới. Nó đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế song hành với việc tận dụng các nguồn năng lượng an toàn và thân thiện với môi trường. Theo các dự báo, năng lượng tái tạo được kỳ vọng sẽ tăng trưởng ấn tượng 7,1% mỗi năm trong hai thập kỷ tới, vượt qua than đá để trở thành nguồn năng lượng chủ đạo trên toàn cầu vào năm 2040.
Việt Nam sở hữu nhiều tiềm năng để phát triển năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời
Tiềm năng Năng lượng sạch dồi dào của Việt Nam
Việt Nam, với vị trí địa lý đặc biệt nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa và đường bờ biển dài 3.260 km, được thiên nhiên ưu đãi một nguồn tài nguyên phong phú để phát triển năng lượng sạch.
Điện gió: Lợi thế từ bờ biển dài
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam có tiềm năng năng lượng gió vượt trội so với các quốc gia láng giềng như Campuchia, Lào và Thái Lan. Ước tính, hơn 39% tổng diện tích lãnh thổ Việt Nam có tốc độ gió trung bình hàng năm lớn hơn 6 m/s ở độ cao 65 m, tương đương công suất khổng lồ khoảng 512.000 MW. Thêm vào đó, khoảng 8,6% diện tích đất liền và mặt nước của Việt Nam rất thích hợp cho việc xây dựng các trang trại điện gió quy mô lớn.
Năng lượng mặt trời: Bức xạ cao, tiềm năng lớn
Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng nhận định rằng đất nước ta sở hữu nhiều khu vực có bức xạ mặt trời cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Lượng bức xạ mặt trời trung bình hàng năm ở Việt Nam đạt khoảng 4-5 kWh/m2/ngày, tạo điều kiện lý tưởng cho việc triển khai các dự án năng lượng mặt trời quy mô lớn. Nhiều dự án sản xuất điện từ năng lượng mặt trời đã và đang được triển khai mạnh mẽ trong những năm gần đây.
Năng lượng sinh khối: Nguồn tài nguyên đa dạng
Ngoài ra, Việt Nam còn có tiềm năng rất lớn trong việc tận dụng nguồn năng lượng sinh khối, với tổng tiềm năng ước tính lên đến 50 triệu tấn dầu quy đổi (TOE). Gỗ là nguồn sinh khối chính, chiếm khoảng 40% tổng tiềm năng, tương đương 20 triệu TOE. Bên cạnh đó, các nguồn chất thải nông nghiệp, chất thải từ chăn nuôi và rác thải đô thị cũng là nguồn nguyên liệu dồi dào để sản xuất năng lượng, đặc biệt là khí bioga – một loại khí sạch có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Việc xử lý chất thải thành năng lượng không chỉ góp phần vào phát triển năng lượng sạch mà còn giải quyết vấn đề môi trường cấp bách.
Điện khí: Đảm bảo an ninh năng lượng
Việt Nam cũng sở hữu nguồn khí tự nhiên đáng kể và có đủ năng lực tài chính để làm chủ công nghệ điện khí. Theo Bộ Công Thương, trữ lượng khí thiên nhiên được công nhận tại Việt Nam vào năm 2021 là khoảng 15,6 tỷ m3, tập trung ở các vùng biển trọng điểm. Đảng, Chính phủ và các bộ ngành đặc biệt quan tâm đến việc phát triển năng lượng sạch từ điện khí, đặc biệt là điện khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho sự phát triển của loại nhiên liệu này.
Chính sách và cơ hội đầu tư cho Phát triển Năng lượng sạch
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Việt Nam là quốc gia tiêu thụ điện lớn thứ hai trong khu vực Đông Nam Á. Với tốc độ tăng trưởng năng lượng tái tạo dự kiến đạt khoảng 20% trong 10 năm tới, thị trường Việt Nam mở ra cơ hội đầu tư vô cùng lớn cho các tập đoàn và doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Để hiểu rõ hơn về nguồn năng lượng tái tạo là j và tiềm năng của chúng, cần có cái nhìn tổng quan về bối cảnh chính sách.
Cam kết quốc tế và mục tiêu quốc gia
Đảng và Nhà nước Việt Nam đang tích cực mở rộng tham gia các khuôn khổ hợp tác quốc tế về chống biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Điều này thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc phát triển năng lượng sạch.
Hỗ trợ từ Đảng và Nhà nước
Nhiều chính sách hỗ trợ và giải pháp đột phá đã được triển khai nhằm thu hút đầu tư, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo quốc gia. Các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể đang được thực hiện để đảm bảo thành công Chiến lược tăng trưởng xanh và hiện thực hóa mục tiêu đạt tỷ lệ 67,5-71,5% năng lượng tái tạo đến năm 2050, như đã đề ra trong Quy hoạch Điện VIII.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh việc giải quyết đồng bộ các vướng mắc trong dự án điện khí và điện gió ngoài khơi
Việt Nam cần làm gì để phát huy lợi thế Phát triển Năng lượng sạch?
Để tận dụng tối đa tiềm năng sẵn có, các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách đều thống nhất rằng Việt Nam cần những chính sách mang tính đột phá để mở rộng thị trường năng lượng tái tạo, thúc đẩy triển khai công nghệ mới, và khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo trên mọi lĩnh vực quan trọng.
Mở rộng thị trường và thúc đẩy công nghệ
TS. Mai Duy Thiện – Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam, nhấn mạnh rằng chủ trương phát triển năng lượng sạch cần ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo. Đồng thời, phải xây dựng các cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích và thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng này nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hóa thạch.
Ưu tiên các nguồn năng lượng chiến lược
Ông Thiện cũng chỉ ra rằng cần ưu tiên sử dụng năng lượng gió và mặt trời cho phát điện. Đặc biệt, cần khuyến khích đầu tư xây dựng các nhà máy điện sử dụng rác thải đô thị, sinh khối và chất thải rắn. Mô hình này không chỉ sản xuất điện mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế tuần hoàn. Việc sử dụng máy phát điện chạy bằng khí bioga từ chất thải là một ví dụ điển hình của việc kết hợp Địa kỹ thuật Môi trường và phát triển năng lượng sạch. Các giải pháp như cấu tạo bể biogas với màng chống thấm HDPE chất lượng cao là yếu tố then chốt cho sự thành công của các dự án này.
Giải pháp cho điện khí và điện gió ngoài khơi
Điện khí và điện gió ngoài khơi được xem là hai nguồn điện chiến lược, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam. Yêu cầu cấp thiết hiện nay là phải tăng nhanh quy mô và đáp ứng tiến độ đưa các dự án điện khí, điện gió ngoài khơi vào vận hành trước năm 2030.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên từng nhấn mạnh rằng mọi vướng mắc của các dự án này cần được xem xét, giải quyết khẩn trương và đồng bộ từ chủ trương đến cơ chế chính sách. Ông đề xuất sớm báo cáo Chính phủ để kiến nghị Quốc hội ban hành nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù cho việc triển khai các dự án điện khí và điện gió ngoài khơi, đáp ứng tiến độ Quy hoạch Điện VIII. Riêng dự án điện gió ngoài khơi cần được đưa vào danh mục dự án quan trọng quốc gia để áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.
Vai trò của các doanh nghiệp đầu ngành
Đối với điện khí hóa lỏng (LNG), Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS), doanh nghiệp đầu ngành, đã cam kết chủ động đề xuất với cấp có thẩm quyền và tham gia vào quá trình xây dựng các cơ chế chính sách cần thiết cho việc đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng và kinh doanh LNG, đặc biệt là cho phát điện. PV GAS cũng sẽ triển khai chiến lược phát triển thị trường khí theo định hướng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam), ưu tiên nguồn khí nội địa cho chế biến và chuyển đổi mô hình kinh doanh khí theo hướng tích hợp để tạo lợi thế cho kinh doanh LNG với các khách hàng công nghiệp.
Kết luận
Việt Nam sở hữu những lợi thế vượt trội để đẩy mạnh phát triển năng lượng sạch và năng lượng tái tạo, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách vĩ mô, cơ chế khuyến khích đầu tư, và sự chủ động của các doanh nghiệp. Việc tập trung vào điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối từ chất thải, và điện khí LNG sẽ không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trong bản đồ năng lượng sạch toàn cầu.
Tài liệu tham khảo
- Ngân hàng Thế giới (WB)
- Bộ Khoa học và Công nghệ
- Bộ Công Thương
- Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA)
- TS. Mai Duy Thiện – Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam
- Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS)
- Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam)
- Quy hoạch Điện VIII
- Bài viết gốc: znews.vn